Folk tek ikkje opp legemiddel like raskt
eller like effektivt. Ofte, som med mange reseptfrie legemiddel, har ikkje det
så mykje å seia så lenge vi fylgjer rettleiinga på pakken og det legen har
bestemt.
Men ein del legemiddel har eit betydeleg mindre terapeutisk vindauge, som det heiter. Det terapeutiske vindauga er den dosen der ein får i seg nok legemiddel til at det har ynskt effekt, men ikkje så mykje at det gjev plagsame biverknadar.
– For nokre pasientgrupper, nyretransplanterte til dømes, betyr det at dei må gjennom relativt omstendelege prøvetakingar, fortel forskar Markus Hovd som forska doktorgraden ved Farmasøytisk institutt, Universitetet i Oslo.
Augeopnar i Los Angeles
– Dei må kanskje vera på sjukehuset heile
dagen for å sjå korleis legemiddelet vert teke opp etter to timar, fire timar
og så vidare.
– Den typen modellering som vi gjer no er noko heilt nytt, seier Markus Herberg Hovd.(Foto: Privat)
I doktorgradsarbeidet sitt har Hovd
arbeidd med modellar som skal gjera dette arbeidet lettare for både pasient og
behandlar.
Matematiske modellar er abstrakte, matematiske representasjonar av verkelege fenomen. Slike modellar kan simulere fysiske og biologiske prosessar.
– Verktøya eg ville bruka for å laga
modellar, var ikkje bra nok. Vi har store datasett med pasientregistreringar,
og måtte ta
i bruk tungrekning for å køyra dei store, komplekse modellane våre, fortel
han.
Men eit forskingsopphald i Los Angeles
vart ein augeopnar. Han besøkte forskargruppa som hadde utvikla verktøyet han
brukte, men som eigentleg ikkje var laga for hans bruk.
Undersøkte legemiddelopptak i hjernen
– Eg fekk mykje betre kontakt med dei då
eg var der. Så no lagar vi eit verktøy som spinn ut av det førre. Det nye
verktøyet gjer det mykje enklare å modellera. Det kan køyrast på ein vanleg PC
og likevel gjera modelleringa raskare enn tungrekninga gjorde tidlegare, seier
Hovd.
– Den typen modellering som vi gjer no er
noko heilt nytt, seier han.
Modelleringa hans har tiltrekt seg
interesse frå fleire samarbeidspartnarar undervegs i doktorgradsarbeidet.
– Saman med Per Kristian Eide, professor
ved Institutt for klinisk medisin og seksjonsoverlege på Rikshospitalet,
undersøkte vi legemiddelopptak i hjernen, fortel han.
Mange moglegheiter for samarbeid
Forskingsprosjektet har no fått
midlar til å opna
eit nytt K.G. Jebsen-senter for hjernevæskeforsking. Her har modellering av
MR-kontrastmiddelet gadobutrol har ein helt sentral rolle.
Markus Hovd har òg hatt eit samarbeid med
Sjukehuset Vestfold og AstraZeneca om korleis kraftig
vekttap påverkar opptak av legemiddel.
Annonse
No arbeider han ved Nyrefysiologisk
laboratorium på Rikshospitalet. Der har
han også vurdert
kor følsame modeller er for å bestemme nyrefunksjon.
– Eg er òg veldig nøgd med at modellen
ikkje berre kan brukast i forsking på store populasjonar, men òg i
pasientbehandling i klinikk. På labben vår på Rikshospitalet har vi utvikla ei
nettside for å vurdera nyrefunksjonen til alle nyretransplanterte i Noreg, seier Hovd.
