Denne artikkelen er produsert og finansiert av Universitetet i Oslo - les mer.
Kvitt sukker er eit eksempel på glukose. Forbrenninga av dette og andre stoff skjer i cellene i skjelettmusklane.(Illustrasjonsfoto: Benis Arapovic / Adobe stock)
Forbrenninga i muskelcellene endrar seg når folk blir overvektige. Kvifor?
Forskarar er i gang med grunnforsking som kan gje betre forståing – som kanskje kan førebyggja diabetes type 2.
Skjelettmusklane utgjer rundt halvparten av kroppsvekta vår og dei gjer at vi kan bevege oss. Forbrenninga i
cellene i desse musklane er ein viktig del av energiomsetjinga vår.
– Men energiomsetjinga i skjelettmusklane
endrar seg med kroppsvekta, slik at forbrenninga hjå overvektige er annleis enn
hjå normalvektige.
Det forklarar forskar Parmeshwar Katare ved Farmasøytisk
institutt på Universitetet i Oslo.
– Dersom vi forstår meir av korleis desse
endringane skjer, vil vi òg forstå meir om korleis folk utviklar insulinresistens
og diabetes type 2, seier han.
– Skjelettmuskelcellene frå personar med fedme forbrann energi på same måte som når cellene ikkje får nok oksygen i større grad enn celler frå normalvektige, seier Parmeshwar Katare.(Foto: Privat)
Cellene forbrenn meir glukose
For å undersøkja dette nærmare, dyrka
Katare og kollegane fram cellekulturar frå vevsprøvar tekne frå lårmusklane til
normalvektige og personar med fedme.
Så studerte dei opptaket og forbrenninga
av glukose, feittsyrer og aminosyrer i cellene.
Glukose er druesukker, eit karbohydrat, og den
viktigaste kjelda til energi i kroppen. Aminosyrer på si side er byggesteinane
i protein. Karbohydrat, feitt og protein er næringsstoffa som gjev kroppen
energi.
Det er altså forbrenninga av desse stoffa som skjer i cellene i
skjelettmusklane.
– Vi oppdaga at skjelettmuskelcellene frå personar
med fedme, i større grad enn celler frå normalvektige, forbrann energi på same
måte som når cellene ikkje får nok oksygen. Denne tilstanden heiter hypoksi,
seier Katare.
– Ved hypoksi forbrenn cellene frå
personar med fedme meir glukose, medan forbrenninga av feittsyrer var lågare. Forbrenning
av glukose krev nemlig ikkje like mykje oksygen.
Skjelettmuskelcellene frå personar med
fedme tok opp meir av både glukose, feittsyrer og aminosyrer enn celler frå
normalvektige.
Lågare forbrenning og høgare opptak av
feittsyrer gjev meir oppsamling av feitt inne i cellene. Det kan bidra til den forstyrra forbrenninga som personar
med insulinresistens og type 2-diabetes har.
Fortsatt berre laboratorieforsøk
Deretter testa forskarane om
omega-3-feittsyrer kunne bidra til å betra energiomsetjinga i skjelettmusklane.
Dei samanlikna to omega-3-feittsyrer: EPA (eikosapentaensyre) og den meir vanlege feittsyra PA (palmitinsyre).
Det gjorde dei for å kontrollera om det var feittsyrer
generelt som hadde eventuell effekt, eller om det var noko ekstra med
omega-3-varianten.
– Begge gav auka opptak av feittsyrer. EPA
gav høgare opptak enn PA, men verken PA eller EPA bidrog til auka forbrenning i
cellene, fortel Katare.
Annonse
– Men for glukose var forskjellen større.
EPA gav både høgare forbrenning og auka opptak av glukose, og effekten var meir
uttalt i celler frå personar med fedme.
– Alt i alt har forsøka i laboratoriet med
cellekulturar vore lovande. Men det er fortsatt berre laboratorieforsøk. Det
neste prosjektet vårt er å undersøkja om vi får dei same resultata i muskelceller
frå forsøkspersonar som har ete omega-3-feittsyrer.
