Denne artikkelen er produsert og finansiert av Norges idrettshøgskole - les mer.
Det er ingenting som tyder på at det er god talentutvikling å samle dei beste i ein klubb i tidleg alder, meiner forskarar. Dei presenterer nå ein rapport om aukande press på overgangar i oslofotballen.(Foto: Colourbox)
Stadig fleire byttar klubb i ungdomsfotballen: – Alle opplever aukande press
Ein ny rapport viser at stadig fleire spelarar mellom 13 og 19 år byttar klubb i Oslo-fotballen. – Det er fullstendig anarki på gutesida, uttalar ein av leiarane i rapporten.
Auken på talet på spelarovergangar har vore på 33
prosent i perioden frå 2009–2023.
Ei forskargruppe på Norges idrettshøgskole (NIH) har gått gjennom all
overgangsstatistikk frå Oslo fotballkrins.
I tillegg har dei gjort til
djubdeintervju med 25 trenarar, leiarar, spelarar og foreldre i klubbane.
Den delte fotballbyen
Overgangsaktiviteten i oslofotballen blei generelt
omtalt negativt.
På guttesiden er det fullstendig anarki, for å si det pent. Fra de er 12 år så er det spillere som shopper rundt omkring i Oslo og finner det beste tilbudet fra klubbene.
Fotballeiar
Forskar Christian Thue Bjørndal har vore
med å skrive rapporten. Han meiner han langt på veg underbygger det VG har
fortalt om dei siste vekene i serien Den delte fotballbyen.
Christian Thue Bjørndal meiner kartlegginga dei har gjort av overgangar i Oslo-fotballen, bekreftar historiene VG har fortalt dei siste vekene.(Foto: NIH)
– Alle aktørane me snakka med, opplever eit aukande
press på spelarovergangar frå klubbar, spelarar og foreldre, seier Bjørndal.
Akademi, banekapasitet og seriesystem
Forskargruppa peikar på fleire grunnar til at talet på overgangar
har auka drastisk dei siste åra.
Både avgrensa banekapasitet, profesjonalisering,
private akademi og seriesystemet kan vere grunnar, meiner dei.
Frå 13-årsklassa rykkar lag opp og ned i
divisjonssystemet basert på resultat etter halvspelt sesong.
– Dette kan påverke spelarovergangar ved at
klubbar prioriterer kortsiktige resultat. Derfor toppar eller aktivt
rekrutterer dei nye spelarar, skriv dei i rapporten.
Kommersielle tilbod som fotballakademi som kjem i
tillegg til klubbaktiviteten, kan også vere med på å stimulere til fleire
spelarovergangar ved å fokusere på prestasjonar tidleg, meiner dei.
Ein trenar i ein utviklingsklubb for gutar seier det slik:
«Hadde alle klart å ta
et steg tilbake, så tror jeg de hadde klart å se hva som var smart i det store
og hele bildet. Nå er det økt konkurranse og økt prestisje i oslofotballen,
som gjerne tvinger frem at de må få spillere tidlig, for de må ha gode kull.
De må ha gode kull for å imponere når de er på turneringer i utlandet. Det
er så mye som presser på her som gjør at man mister veien av syne.»
Ikkje betre talentutvikling å samle dei beste
Når det kjem til talentutvikling, viser forskarane
til ein nyleg publisert studie. Der såg forskarar på karrierane til spelarane som deltok i
VM i Qatar i 2022.
Funna viste at mange av spelarane ikkje var ein del
av akademisystema til toppklubbane før seint i ungdomsåra.
Annonse
– Det er ingenting som tyder på at det å samle dei beste i dei største klubbane
er god talentutvikling. Både med tanke på det me veit frå forskinga frå før og
tala frå denne rapporten. Sannsynet for å slå gjennom i desse toppklubbane er
heller ikkje større om ein melder overgang til klubben før 16-årsalderen, seier
Bjørndal.
Totalt blei det registrert 23.308 overgangar for
ungdomsspelarar i aldersgruppa 13 til 19 år.
Det vil seie i gjennomsnitt 1.554 overgangar kvart
år. Det viser at over 11 prosent av ungdomsspelarar i Oslo skiftar klubb
kvart år.
– Dei fleste spelarane som blei intervju, valde å
byte klubb på grunn av ynsket om eit betre sportsleg tilbod. Og nokre gonger
kan det vere nødvendig fordi tilbodet ikkje er godt nok. Men erfaringane til
spelarane som bytta klubb varierer også veldig, seier Bjørndal.
Han legg til at nokre opplevde auka engasjement og tilgang til betre treningsmoglegheiter i
ny klubb. Andre hadde meir negative opplevingar prega av urealistiske
løfter og manglande inkludering.
– NFF må kome på banen
Ungdomsfotballen i Oslo er sterkt prega av
resultatbasert klima der ferdigheiter og prestasjonar blir sett høgst, meiner
dei som er intervjua.
Til trass for at det kan føre til lågare trivsel
og prestasjonsangst blant spelarane.
Ein forelder sa det slik:
«Hvis du gjør noe
dårlig, så er du nesten ute. Selvtilliten og selvfølelsen blir fryktelig
dårlig etter hvert. For det er bruk og kast. Du ser veldig tydelig hvem
klubben satser og ikke satser på.»
Forskarane skriv i rapporten at overdriven konkurranse og seriøsitet i
idretten er blant dei vanlegaste årsakene til at ungdom vel å slutte med idrett
i Oslo.
– NFF er nøydd til å kome på banen. Dette er ei form for elitisme som pressar seg nedover. Systemet slik det er nå, er lagt opp
til aggressiv rekruttering. Tidlegare har idrettsmodellen vår demma opp for
det, men slik er det ikkje lenger, iallfall ikkje i Oslo, seier Bjørndal.
Deltakarar i forskargruppa har vore av Siv Gjesdal, Ørnulf Seippel, Stein Waldenström og Christian Thua Bjørndal.
Rapporten er laga med finansiell støtte frå Johan Olav Koss og Anders Misund. Formålet har vore bidra til auka forståing og kunnskap om spelarovergangar i ungdomsfotballen i Oslo.
Forskarane rådar nå Norges fotballforbund og Norsk toppfotball til å ta utviklinga på alvor.
