Bestått translatøreksamen er ein føresetnad for å få løyve som statsautorisert omsetjar, men kravet for å gå opp til translatøreksamen er lågt.

I praksis kan kven som helst med ein bachelorgrad melde seg opp til denne eksamenen.

Det er altså ikkje krav om verken formell språkutdanning eller utdanning i omsetjing for å ta translatøreksamen.

Trongt nålauge

– Derfor er også strykprosenten blant translatørkandidatane svært høg. Translatøreksamen skal bidra til kvalitetssikring og er derfor eit trongt nålauge å komme gjennom, påpeiker Sunniva Whittaker

Ho er professor ved Institutt for fagspråk og interkulturell kommunikasjon ved Norges Handelshøyskole (NHH), som forvaltar translatøreksamen på vegner av Kunnskapsdepartementet.

Formålet med ordninga er å uteksaminere kompetente omsetjarar som er i stand til å ta på seg oppdrag for næringsliv, offentlege myndigheiter og privatpersonar.

I haust melde over 100 kandidatar seg opp til translatøreksamen, noko som tyder på høg interesse og stort behov for meir utdanning innanfor faget.

– Noreg har svært få undervisningstilbod i fagomsetjing. Dei aller fleste kandidatane må derfor tileigne seg kunnskap og ferdigheiter på eiga hand, forklarer Whittaker.

Krev bevisstgjering

Ei anna utfordring knytt til translatøreksamen er at han ikkje finst i alle språk. Whittaker påpeiker at det dermed ikkje alltid er slik at kundane har høve til å bruke autoriserte omsetjarar.

Ho trur likevel at det, trass i desse problema, framleis blir rekna som eit konkurransefortrinn å kunne skilte med ein statsautorisasjon, noko talet på oppmelde kandidatar klart stadfestar.

– Det er ei utfordring å gjere kundane, både i det offentlege og det private, bevisste på at statsautorisasjonen gir tryggleik for at omsetjingane dei bestiller, blir skikkeleg kvalitetssikra.

– Å heve statusen til dei statsautoriserte translatørane bør derfor vere noko alle har interesse av, og autoriserte translatørar bør brukast så langt som råd er, seier Whittaker.

Automatisert omsetjing

Jens-Uwe Kumpch, statsautorisert translatør, er einig. Han var ein av foredragshaldarane under Translatørdagen, og fortel om ein bransje i endring.

– Ei globalisert verd skaper eit stadig større behov for kyndige translatørar. Likevel blir fleire omsetjingstenester automatiserte.

– Samtidig er det svært mange omsetjarar utan autorisasjon som sel seg billeg på den same marknaden som autoriserte translatørar opererer i, seier han.

Billeg

Kumpch meiner at det oppstår eit problem når mange kundar er villige til å bruke desse «billege» omsetjarane utan autorisasjon. Mange mister då motivasjonen for å ta translatøreksamenen.

Enkelte oppdrag eller aktørar krev framleis ein translatør med eit offisielt stempel i papira sine, men desse blir det færre og færre av, kan Kumpch fortelje.

– I mange forskrifter er ordlyden blitt endra frå «krav» om å bruke statsautoriserte translatørar til «anbefaling» om at det blir gjort.

– Det gjeld i staten òg. Vi etterlyser no at systemet igjen blir pottetett, slik at autoriserte translatørar slepp å konkurrere på den same marknaden som omsetjarar utan offisielle papir, seier Kumpch.