– Når olje og gass blir produsert følgjer det med store mengder avfallsvatn, såkalla produsert vatn. Ein viktig del av produksjonen er difor å skilje ut oljerestar og andre miljøfarlege stoff frå vatnet for å unngå å forureine miljøet, seier Rune Husveg.

Han har utvikla eit styresystem for å optimalisere reinsinga av avfallsvatn ved utvinning av olje.

Som ein del av doktorgraden ved Universitetet i Agder har Husveg sett på teknologien som reinsar produsert vatn ved utvinning av olje.

Han har utvikla eit kontrollsystem som gjer oljedropane enklare å skilje frå det produserte vatnet. Då kan ein raskare hente ut olje, samstundes som ein sparer miljøet for farlege avfallsstoff.

– Metoden er å hente ut oljedropane når dei er store. Jo større dropane er, jo enklare er dei å skilje frå vatnet, seier Husveg.

Nye metodar

Husveg har gjennomført ein doktorgrad der arbeidet er gjort hos ei bedrift. Husveg har vore tilsett hos teknologibedrifta Typhonix på Bryne i Rogaland. Bedrifta er mellom anna spesialistar på utstyr til reinsing av produsert vatn frå olje- og gassindustrien.

Når ein gjennomfører doktorgradsprosjekt i ei bedrift, skal prosjektet ha klar relevans for bedrifta.

– Typhonix har ein pumpeteknologi som blir brukt til å reinse produsert vatn som ingen andre bedrifter har. Denne teknologien ønskte eg å jobbe vidare med i mitt doktorgradsarbeid. Eg ville sjå på korleis ein kunne optimalisere reinsinga av avfallsvatn ved å kombinere etablerte reinseteknologiar med nye metodar, seier Husveg.

Framgangsmåten er ein algoritme, ei nøyaktig oppskrift på korleis ein skal finne løysing på ei oppgåve.

Større oljedropar er nøkkelen

Å skilje olje frå produsert vatn er eit arbeid ein gjer ved alle oljeanlegg. Den vanlegaste metoden er ved hjelp av ein separator som skil olje og avfallsstoff frå vatnet. Separatoren blir kalla ein hydrosyklon. Typhonix har utvikla pumper som mellom anna blir brukte saman med hydrosyklonar.

– I anlegga som separerer olje og vatn er det nødvendig å ha kontroll på væskestraum og trykk. Ulempa med utstyret som blir brukt til dette i dag, er at det har ein tendens til å bryte opp oljedropane, det vil seie at dei blir mindre. Dette gjer det vanskelegare å skilje olja frå vatnet, seier Husveg.

Små droper gjer at det tar mykje lengre tid å skilje olja frå vatnet. Målet har difor vore å finne eit driftspunkt som er optimal for hydrosyklonen og pumpa.

– Pumpene til Typhonix fører oljedropar saman og dannar nye, større oljedropar. Dette blir kalla for koalisering, og forenklar separasjonsprosessen, seier Husveg.

Både Typhonix og Husveg har tankar omkring miljøaspektet ved dette.

– Vi vil ha minst mogleg utslepp og følgjer utsleppskrava som styresmakta set. Samstundes ønsker vi ein god reinseprosess slik at vi kan holde oljeproduksjonen lenger. Ved å halde oljefeltet reint og handtere mest mogleg vatn kan ein halde oljefeltet lenger i drift, seier Husveg.

Kontrollerar dropar

Husveg installerte ein testrigg og hydrosyklon saman med pumpa hos Typhonix. Då kunne han studere effektiviteten til skiljeprosessen mellom olja og avfallsvatnet. Han ville ha svar på om separasjonen auka.

Ved hjelp av algoritmen fann Husveg at størrelsen på dropane kan kontrollerast. Når algoritmen er satt i gong arbeider den kontinuerleg med å maksimere effektiviteten til pumpa og hydrosyklonen som reinsar avfallsvatnet.

– Det har vore spennande å finne ut korleis ein kan utnytte denne separasjonsprosessen optimalt, seier Husveg.

Husveg arbeider nå hos Typhonix. Der har han ansvar for forsking og formidling av forskingsaktivitet i bedrifta. Han vil halde fram med å utvikle reinseteknikkane i tida framover.

Referanse:

Husveg, R.: Tracking Maximum Produced Water Treatment Efficiency Using a Variable Speed Coalescing Centrifugal Pump. Doktoravhandling ved Universitetet i Agder. (2019)

Saken er produsert og finansiert av Universitetet i Agder - Les mer

Les også denne saken fra Nord universitet:

Ecuador ønsket å la oljen ligge.
Det ville ikke Norge støtte