Legemiddel som vert tekne gjennom munnen, vil i ulik grad nå ut i blodet. Det skuldast i stor grad at ein del enzym i tarm og lever bryt ned legemiddelet før det når blodbana.
Det viktigaste blant desse enzyma heiter CYP3A. Om lag halvparten av legemidla vi brukar, vert brotne ned av dette enzymet.
Det er i tynntarmen dei fleste legemidla blir tekne opp. Derfor har legar vore bekymra for at opptaket av legemiddel, og effekten, skulle bli påverka når delar av tarmen vert fjerna, som ved fedmekirurgi.
– CYP3A finst i tarmen og levra og avgrensar andelen av ein legemiddeldose som når ut i blodbana, forklarar stipendiat Kine Eide Kvitne ved Farmasøytisk institutt på Universitetet i Oslo.
– Men når vi fjernar store delar av tarmen der nedbryting av legemiddel føregår, vil vi venta at opptaket av legemiddelet vert endra. Då kan for eksempel den doseringa som er riktig til vanleg, bli for høg og gje auka effekt og auka risiko for biverknadar.
– Det ser ikkje ut til at det er nødvendig å endra doseringa av legemiddel som vert brotne ned av enzymet CYP3A kort tid etter fedmekirurgi, seier Kine Eide Kvitne.(Foto: UiO)
Såg ingen forskjell av betydning
For å undersøkja dette, samanlikna Kvitne to grupper av pasientar som fekk behandling for fedmen sin.
Den eine gruppa gjekk gjennom ein såkalla gastrisk bypass-operasjon, der delar av magesekken og tynntarmen vert fjerna. Den andre gruppa vart sett på ein streng lågenergidiett.
Forsøkspersonane fekk legemiddelet midazolam, som vanlegvis vert gjeve for å få pasienten til å slappa av. Men i dette tilfellet vart det brukt til å bestemma CYP3A-aktivite.
– Seks veker etter gastrisk bypass-operasjonen hadde vi venta at ein større andel midazolam skulle nå blodbana, som fylgje av at ein stor del av tarmen der CYP3A-enzyma sit, har blitt fjerna, forklarar Kvitne.
– Men trass i dei store anatomiske endringane i tarmen etter det kirurgiske inngrepet, såg vi ikkje nokon forskjell av betydning.
Undersøkte pasientane to år seinare
Kvitne og medforskarane ynskte òg å sjå på effekten av vektreduksjon på CYP3A-aktivitet. Sjukeleg overvekt er nemleg forbunde med lågare CYP3A-aktivitet. Det kan difor tenkast at CYP3A aktiviteten vil ta seg opp att når ein går ned i vekt.
Men verken i gruppa av opererte eller i diettgruppa var det noko endring å sjå. Gruppene hadde mista like mykje vekt, men Kvitne seier at det likevel kan henda at pasientane ikkje hadde hatt stor nok vektreduksjon i løpet av den målte perioden til å få nokon effekt.
For då dei to år seinare undersøkte pasientane som hadde gjennomgått gastrisk bypass, hadde CYP3A-aktiviteten auka hjå dei.
Ikkje nødvendig å endra dosering
– Denne gruppa gått ned frå rundt 130 kilo i snitt til like under 100 kilo. Trass at CYP3A-aktiviteten framleis var nedsett samanlikna med normalvektige personar, hadde han nærma seg, fortel Kvitne.
Sjølv om forskarane ikkje har forstått alle mekanismane for endringane dei såg endå, har dei i alle fall kome fram til ein ting, slår Kvitne fast:
Annonse
– Det ser ikkje ut til at det er nødvendig å endra doseringa av legemiddel som vert brotne ned av CYP3A kort tid etter fedmekirurgi, trass i dei store endringane i tarmen. Dermed treng ikkje klinikarar vere like urolege for korleis dei skal dosera slike legemiddel etter fedmekirurgi.
