Nyleg deltok professor Rune Halvorsen frå Naturhistorisk museum, Universitetet i Oslo (NHM) i open høyring om kunnskapsbasert naturforvalting i energi- og miljøkomiteen på Stortinget.

Alle dei inviterte støtta hovudtankane i framlegget, frå WWF Norge til Norges Skogeierforbund. Sistnemnde beklaga at forvaltinga i dag er prega av forvaltingsvedtak som er for svakt faglig begrunna.

– Det har dei langt på veg rett i. Dei siste 15–20 åra har vi i Norge brukt hundrevis av millionar på å kartleggje naturypar og landskap, men store delar av kartleggjinga oppfyller ikkje rimelege krav til presisjon, verdinøytralitet og etterprøvbarheit, seier Halvorsen.

Variert natur

– Når dette manglar, vert grunnlaget for forvaltingsvedtaka for svakt, og vil dermed ikkje ha den nødvendige tillita hjå dei interesserte partane, meiner Halvorsen.

Men det er eit problem med den kunnskapen som naturforvaltinga skal baserast på: langt på veg finst den ikkje.

– Få europeiske land har så variert natur som Norge, men kunnskapen vår om denne variasjonen er svært mangelfull.

Beskrivande forsking nedprioritert

– Paradokset er at medan samfunnet i stadig større grad etterspør kompetanse i artar, naturtypar og kartleggjingsmetodikk, klarar universitetssamfunna i stadig mindre grad å dekkja dette behovet, seier Halvorsen.

– Forsking som har som hovudformål å beskriva naturmangfald i Norge, har vanskar med å nå opp i open kamp om forskingsmidla.

– Årsaka til dette er internasjonaliseringa av forskingsverda, som har auka fokuset på metodar, generelle mekanismar og prosessar, medan beskrivande forsking, som har nasjonal interesse, har blitt prioritert ned.

Øyremerka midlar

– Politikarane vegrar seg mot å instruera universitet og høgskular om kva dei skal forska på og kva dei skal undervisa i. Derfor synest det som om universitets- og høgskulesektoren må få øyremerka midlar for å klara å møta dette samfunnsbehovet, seier Halvorsen.

Han meiner at dei gode erfaringane med forskarskulen i biosystematikk er eit godt grunnlag for å rekruttera studentar med interesse for, og fleire forskarar med kunnskap om, naturmangfald.

Ikkje tvil om intensjonen

Han viser til den pågåande diskusjonen om vern av den såkalla «eventyrskogen» i Oslomarka.

– Det var i utgangspunktet markalova som skulle brukast til vern av område med opplevingsverdier som grunngjeving («eventyrskog»). Det kan sjå ut som om ein har tydd til Naturmangfaldlova som ei reserveløysing når vern etter markalova ikkje lot seg gjennomføra etter planen.

– Det vil i så fall vera eit misbruk av lovverket og eit døme på naturforvalting som ikkje er kunnskapsbasert. Fordi det er så viktig å ta vare på naturmangfaldet, er Naturmangfaldlova ei spesielt viktig lov, som må brukast på en slik måte at det ikkje er tvil om at intensjonen er å ta vare på naturmangfoldet, seier Halvorsen.