Alt vart litt lettare då restriksjonane under pandemien vart oppheva for eit års tid sidan.
For nokon var tida litt tyngre enn for andre. Graviditet og fødsel er store hendingar i livet, men kan òg vera litt skummelt. Det kan vere bekymringar og spørsmål om alt vil gå bra og korleis livet etter fødselen vil bli.
– Fråveret av partnaren har vore belastande for den fødande, seier Fatima Tauqeer.(Foto: UiO)
Under pandemien vart det innført restriksjonar rundt fødselen som stramma inn dei rutinane som er vanlege i dag.
Sjølv om partnaren og mora i dei fleste tilfelle utgjorde éin kohort, som budde i same husvære og delte soverom og seng, fekk ikkje partneren vera med på fødselen. Eller hen måtte reisa heim like etterpå medan mor låg att åleine på sjukehuset.
Nokre gonger vart òg mor og barn skilde for ein periode.
Ikkje vesentlege forskjellar mellom landa
– Vi ynskte å talfesta kor mykje dette hadde
påverka mødrene, seier forskar Fatima Tauqeer ved Farmasøytisk institutt på Universitetet i Oslo.
Dei allierte seg med forskarar i fire
andre europeiske land: Belgia, Nederland, Storbritannia og Sveits.
Med ei
nettbasert spørjeundersøking henta dei inn svar frå i overkant av 5.200 kvinner.
Rundt to tredjedelar av dei var gravide. Resten hadde nyleg fødd. Det vil seia i løpet
av dei tre føregåande månadane.
– Undersøkinga vart gjort sommaren 2021 under det som vert rekna som den tredje pandemibylgja. Restriksjonane i dei
ulike landa var på dette tidspunktet ganske like, fortel Tauqeer.
– Det kan vera noko av grunnen til at vi
heller ikkje fann nokon vesentlege forskjellar mellom landa.
Tidlegare mentale vanskar ein faktor
Deltakarane svarte anonymt på ei rekkje spørsmål
knytt til den mental tilstanden sin.
Med utgangspunkt i standardiserte verktøy
for å vurdera mental helse kunne forskarane fastslå at ei av seks av desse
kvinnene hadde betydelege symptom på angst eller depresjon. Det er noko meir
enn i meir normale tider.
– Funna våre viser at fråværet av
partnaren har vore belastande. Og den generelle uvissa i pandemitida
har auka denne belastinga, seier Tauqeer.
Sjølv om dei ikkje kunne fastslå årsakene,
kunne dei identifisera fleire risikofaktorar som auka risikoen for at den
gravide eller fødande skulle få symptom på angst eller depresjon.
– Ei historie med tidlegare mentale
vanskar var ein av desse faktorane. Kanskje ikkje så overraskande, seier
Tauqeer.
Fleire moglege forklaringar
Annonse
– Litt meir spesielt var det kanskje at
dei som hadde hatt covid-19, òg hadde auka risiko. Det veit vi ikkje heilt
korleis vi skal tolka. Er det den tidlegare infeksjonen som lettare utløyser
depresjon eller er det heilt motsett: at personar med depresjonar lettare vert
smitta?
Undersøkingar frå tidlegare i pandemien
har vist liknande resultat som denne frå tredje pandemibylgje. Men funna var
endå litt meir uttalte no. Det har fleire moglege forklaringar, seier Tauqeer:
I studiane har forskarane brukt litt ulik metode. Difor kan dei ikkje eigentleg samanlikna dei direkte.
– Ei anna forklaring kan vera at
belastinga aukar di lenger pandemien varer. Korleis myndigheitene har handtert
krisa, kan òg ha endra seg mellom undersøkingane.
