Øyeblikket: Du mister 500 000 støvpartiklar kvart minutt
Ein stor del av støvet i huset ditt er deg. Slik blir støvet til.
Husstøv
- Støv består av partikler og fibre av organisk og/eller uorganisk materiale.
- Støv som finnes i luften, kalles svevestøv. Det kalles også respirabelt støv fordi det kan pustes inn.
- Støv som ligger på flater, kalles sedimentert støv.
- Betydningen for helse, lukt og trivsel avhenger av mange forskjellige forhold slik som antall, størrelse, masse, form, innhold, last og lastekapasitet, bindeevne, ladning, løselighet, helseskadelige egenskaper, irriterende egenskaper, og hvordan de kan påvirke vårt immunsystem og forårsake allergi.
- Støv inne er dels kommer inn med uteluften eller utenfra med smuss på skotøy og klær, men det meste dannes vanligvis inne.
- Innendørs støv har mer mangfoldig kjemisk sammensetning og last enn uteluftens støv. Jo lenger det får ligge, jo mer fanger det opp av kjemiske stoffer fra inneluften, og det øker med temperaturen.
Kilde: Astma- og allergiforbundet
Dei fleste av oss kan skilte med eit betydeleg lag av støv i bokyller og vinduskarmar i heimen. Men kvar kjem støvet frå?
Svaret er deg og meg.
– Bur du i eit moderne bygg med godt ventilasjonsanlegg og tette veggar, så er det fine støvet innandørs stort sett skapt av oss sjølv. Det er eit resultat av at vi eksisterer og rører på oss, fortel Steinar Nilsen i Sintef Byggforsk til NRK.
– Det er kanskje litt ubehagelig, men det er hudceller og hår som blir slitt av kroppen vår, fortel Nilsen.
Menneske skifter ut det ytste hudlaget vårt gjennomsnittleg i løpet av 3 døgn. Dei døde hudcellene våre ramler av oss og blir ein del av omgivnadene.
Partiklane er typisk 0,5-10 mikrometer store, mens flak av flass frå hovudbotnen gjerne er litt større.
I tillegg blir det laga støv frå tekstilfibrar frå kleda våre.
5 millionar støvkorn per minutt
Når vi er i ro mister vi «berre» 500 000 partiklar i minuttet. Men med ein gong vi begynner å røre på oss, stig støvproduksjonen.
– Det er gjort målingar som viser at menneske mister ti gongar så mange partiklar kvart minutt når ein går opp ei trapp, fortel Nilsen.
Altså 5 millionar støvpartiklar i minuttet.
Og er du meir aktiv, for eksempel trenar, doblar dette talet seg fort.
Støvsug gardinene
Sidan støvpartiklane frå oss sjølv er så små at dei kan bli pusta inn, kan dei vere farlege.
– Det er vist at ein lettare blir forkjøla eller opplever innelufta som tørr viss det blir mykje støvpartiklar i lufta, seier Nilsen.
Når folk klagar på tørr luft, kan det altså vere at det er støvete.
Konsekvensen er dessverre at vi må ta i bruk mopp og støvklut for å fjerne restane av oss sjølv. Aller viktigast er soverommet:
– Sjølv om vi ligg i ro på soverommet er det der vi oppheld oss mest. Derfor bør vi reingjere oftast der, seier Nilsen.
Han har eit tips til støvførebyggande tiltak:
– Det kan vere lurt å ikkje ha så mange stader der støvet lett kan legge seg, som lodne ting som gardiner og teppe.
Nilsen anbefaler å støvsuge eller bruke støvmopp på gardinene 4 gongar i året.
– Kor flink er du som støvforskar til å gjere reint?
– Ikkje så veldig flink. Både eg og kona mi har arbeidd med støv i 20 år, og vi brukar å seie at vi ikkje tar med oss jobben heim. Men vi gjer så godt vi kan.
Her kan du se flere øyeblikk-videoer
